Ä°nsanların baÅŸta su ve hava olmak üzere çeÅŸitli akışkanlara hükmedebilmek, bu akışkanların geçiÅŸini veya durdurulmasını saÄŸlamak, debisini ayarlamak, geri dönüÅŸünü engellemek, akış yönünü deÄŸiÅŸtirmek, akış basıncını sınırlamak ve akış emniyetini saÄŸlamak adına mekanik cihazlara ihtiyaç duyar. Bu mekanik cihazlara vana denir.
Paslanmaz vana; akışkan maddeleri ileten, onları durduran, karıştıran veya akışkanın yönünü ve miktarını, basınç veya sıcaklığını deÄŸiÅŸtirebilen bir cihazdır. Paslanmaz vanalar; borulama armatürleri içinde ağırlıklı bir yer tutarlar.
Günümüzde geniÅŸ bir çok alanda; basit açma, kapama musluklarından, karmaşık servo motor sistemlere uzanan ve akışkanların kontrolü için kullanılan çok fazla sayıda paslanmaz vana çeÅŸidi kullanılmaktadır. Bunlar; uzay endüstrisinde kullanılan çok küçük ölçme vanalarından, çapı metrelerce olan, ağırlığı tonlarca olan boru hattı vanalarına kadar deÄŸiÅŸiklik gösterir. DeÄŸiÅŸik amaçlı kullanımlarda, akışkanlar kontrol edilirken; sıvılar, gazlar, buharlar, radyoaktif malzeme olabileceÄŸi gibi, katı partiküller içeren sıvılar ve gazlar da olabilir.
Paslanmaz vanalar; vakum bölgesinden 7000 bar ve üzerindeki basınçlara, -200 derece soÄŸuktan ergimiÅŸ metal sıcaklıklarına kadar kullanılabilmektedir.
Paslanmaz vanaların ömürleri; sadece bir kere açma veya kapama yapabilecek özellikte olabileceÄŸi gibi, bakım ve onarım gerektirmeden binlerce kez açıp kapanabilen özelliklere kadar çeÅŸitli özelliklerde üretilir.
Vanaların gövdeleri, kütük malzemeden dökülür ve dövüldükten sonra iÅŸlenip iki veya daha fazla malzemeyi birbirine kaynakla eklenerek imal edilir.
Oturma yüzeyleri gövdenin iÅŸlenmiÅŸ kendi yüzeyleri de olabilir, gövdeye sonradan takılmış parçalar halinde de olabilir.
Bu parçaların gövde ile aynı veya farklı malzemeden üretilebilir.Hatta metal olmayan yüzeyler özel malzeme kullanılarak sızdırmazlık özelliÄŸi kazandırılarak daha verimli hale getirilir. Bu malzeme yangından etkilenmeyen bir ürünle kaplanmasına dikkat edilmelidir. Bu kaplama o anda metal üzerine basacak bir ilave yüzey çiftinde kullanılır.
Vanaların boruya baÄŸlantısı flanÅŸlı, diÅŸli veya kaynaklı (soket veya alın kaynaklı) olabilir. Vanaların çoÄŸu el kumandalıdır. Elektrik motoruyla kullanılan veya mekanik olarak hareket eden diÅŸli mekanizmalarla çalışabilen tipleri de vardır.En son bahsedilen vanaların böyle olmasının nedeni büyük ve ulaşılamaz bir yerde olmasından yada bir cihaz tarafından kumanda edilmesinden ötürüdür.